Στο 85% των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας που θα έχουν σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις για ένα χρόνο, θα προκύψει εγκυμοσύνη. Η εμφύτευση της βλαστοκύστης στο ενδομήτριο λαμβάνει χώρα μία εβδομάδα μετά την γονιμοποίηση του ωαρίου. Οι μισές περίπου κυήσεις χάνονται πριν την εμφύτευση και ένα ποσοστό της τάξεως του 10-15% των υπολοίπων κυήσεων καταλήγουν σε αυτόματη αποβολή. Ένα μεγάλο ποσοστό κυήσεων στις δυτικές κοινωνίες είναι ανεπιθύμητες (50% στις ΗΠΑ).

Οι γυναίκες τείνουν να υποεκτιμούν την επικινδυνότητα μιας κύησης για την υγεία τους και να υπερεκτιμούν την επικινδυνότητα των μεθόδων αντισύλληψης. Δεν υπάρχει καμία μέθοδος αντισύλληψης που να είναι τόσο επικίνδυνη όσο η κύηση αυτή καθ’ εαυτή.

Οι υπαρκτές μέθοδοι αντισύλληψης διαχωρίζονται σε 3 κατηγορίες ανάλογα με την αποτελεσματικότητα τους σε τυπική χρήση (όχι ιδεατή):
  1. Εμφυτεύματα (δεν χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ελλάδα), ενδομήτρια σπειράματα (σπιράλ, IUDs) και μόνιμη αντισύλληψη (απολίνωση σαλπίγγων)
  2. Ενέσιμα αντισυλληπτικά, αντισυλληπτικά δισκία, patch, κολπικοί δακτύλιοι
  3. Μέθοδοι φραγμού (π.χ. διάφραγμα) και συμπεριφορικές μέθοδοι (π.χ. απόσυρση κατά την επαφή)

Με εξαίρεση τις μεθόδους της κατηγορίας 1 που δεν επηρεάζονται, η επιτυχία των υπολοίπων αντισυλληπτικών μεθόδων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμμόρφωση της ασθενούς (π.χ. παράλλειψη της λήψεως αντισυλληπτικών δισκίων μπορεί να οδηγήσει σε κύηση).

Σπιράλ – Αντισύλληψη

Από την κατηγορία 1 η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη μέθοδος στην Ελλάδα είναι η χρήση των ενδομητρίων σπειραμάτων (σπιράλ). Υπάρχουν τα σπειράματα χαλκού και τα σπειράματα που περιέχουν λεβονοργεστρέλη (Mirena). Προσφέρουν εξαιρετικά ποσοστά αντισύλληψης (κάτω από 1% αποτυχία στην 5ετία) και καλύπτουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα (από 3 εώς 5 χρόνια). Η τοποθέτηση είναι εύκολη και γίνεται στο ιατρείο χωρίς αναισθησία. Αντενδείξεις στη χρήση ενδομητρίων σπειραμάτων είναι οι λοιμώξεις της γεννητικής οδού. Ο καρκίνος της μήτρας και οι ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας. Τα σπειράματα χαλκού δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε γυναίκες με αλλεργία στον χαλκό ή νόσο Wilson. Τα σπειράματα λεβονοργεστρέλης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου μαστού.

Απολίνωση Σαλπίγγων – Αντισύλληψη

Η απολίνωση των σαλπίγγων συνιστά μόνιμη μέθοδο αντισύλληψης και γίνεται είτε κατά την καισαρική τομή σε γυναίκες που δεν επιθυμούν μελλοντική κύηση, είτε λαπαροσκοπικά με χρήση πηγών ενέργειας (διπολική διαθερμία), δακτυλίων (falope rings), ή clips (hulka clip).

Αντισυλληπτικά Δισκία

Από την κατηγορία 2, ευρύτερα χρησιμοποιούμενα στην Ελλάδα είναι τα αντισυλληπτικά δισκία. Περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνων και προγεσταγόνων, και δρούν καταστέλλοντας την ωοθυλακιορρηξία, και προκαλώντας αύξηση του ιξώδους της τραχηλικής βλέννης. Απαιτούν σωστή συμμόρφωση της ασθενούς. Το συνηθέστερο δοσολογικό σχήμα είναι η ληψη ενός δισκίου την ημέρα για 21 ημέρες και διακοπή για μία εβδομάδα. Μετά την διακοπή το σχήμα επαναλαμβάνεται. Συνήθως η περίοδος έρχεται την εβδομάδα της διακοπής. Η έναρξη της λήψης των δισκίων του επομένου κύκλου γίνεται ανεξάρτητα από το αν έχει τελειώσει η έμμηνος ρύση ή όχι. Μειώνουν την αιματική ροή κατά την περίοδο και βελτιώνουν αισθητά την δυσμηνόρροια (τον πόνο κατά την περίοδο). Οι ασθενείς δεν πρέπει να καπνίζουν.

Παρενέργειες

Παρατηρείται αύξηση του κινδύνου θρομβοεμβολικών επεισοδίων γι’ αυτό και δεν χορηγούνται σε ασθενείς με ιστορικό φλεβοθρόμβωσης ή γνωστή θρομβοφιλία. Επίσης προκαλούν σε κάποιες περιπτώσεις μέλασμα (υπερχρωματισμός στο πρόσωπο) και αύξηση της αρτηριακής πιέσεως, παρενέργειες αναστρέψιμες με τη διακοπή της λήψης. Τα σύγχρονα αντισυλληπτικά δισκία δεν αυξάνουν την πιθανότητα καρκίνου του μαστού, παρά ταύτα δεν χορηγούνται σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού. Αναφερόμενες παρενέργειες όπως η κεφαλαλγία, η ευαισθησία των μαστών, η αύξηση του βάρους, οι αλλαγές στην διάθεση και οι γαστρεντερικές διαταραχές, δεν έχουν επιβεβαιωθεί σε διπλές τυφλές μελέτες και κατ’ επέκταση δεν αποδίδονται στα αντισυλληπτικά δισκία. Μειώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο καθώς και τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών.

Οι κολπικοί δακτύλιοι και τα patch, περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνων και προγεστερόνης και δρούν με τον ίδιο τρόπο με τα δισκία. Τα τελευταία χρόνια κερδίζουν έδαφος λόγω ευκολίας χρήσης.

Μέθοδοι Φραγμού – Συμπεριφορικές Μέθοδοι

Στην κατηγορία 3 υπάγονται οι μέθοδοι φραγμού (προφυλακτικά και διαφράγματα) και οι συμπεριφορικές μέθοδοι (απόσυρση κατά την επαφή, υπολογισμός των γόνιμων ημερών και αποφυγή επαφής) . Το προφυλακτικό είναι η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη μέθοδος. Εφόσον χρησιμοποιείται σωστά έχει πολύ καλά ποσοστά αντισύλληψης και επιπλέον προφυλάσσει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Οι συμπεριφορικές μέθοδοι έχουν υψηλά ποσοστά αποτυχίας και ανεπιθύμητων κυήσεων και γι’ αυτό και δεν συνιστώνται.

Επείγουσα Αντισύλληψη

Όσον αφορά την επείγουσα αντισύλληψη , αυτή επιτυγχάνεται με τη λήψη υψηλών δόσεων λεβονοργεστρέλης (χάπι της επόμενης ημέρας) εώς και 72 ώρες μετά την επαφή, οξικής ουλιπριστόλης εώς και 5 ημέρες μετά, ή την τοποθέτηση σπειράματος χαλκού εώς και 5 ημέρες μετά. Οι δύο πρώτες μέθοδοι καταστέλλουν την ωοθυλακιορρηξία ενώ το σπιράλ εμποδίζει την εμφύτευση. Η αποτελεσματικότητα των δισκίων μειώνεται όσο αυξάνεται ο χρόνος λήψης μετά την επαφή, ενώ επαναλαμβανόμενη λήψη μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της εμμήνου ρύσεως.

Συμπληρωματικά αξίζει να αναφερθεί ότι σε ζευγάρια που έχουν ολοκληρώσει την τεκνοποίηση και δεν επιθυμούν άλλα παιδιά, εναλλακτική συνιστά και η χειρουργική στείρωση του ανδρός, με βασεκτομή (διατομή των σπερματικών πόρων) που σε βάθος τριμήνου προκαλεί αζωοσπερμία καθιστώντας την γονιμοποίηση αδύνατη. Μετά την επέμβαση πρέπει να παρέλθει τρίμηνο και επανεξέταση με σπερμοδιάγραμμα πριν επιτραπούν οι ελεύθερες επαφές.

Τα άρθρα του ιστοτόπου μας είναι καθαρά ενημερωτικού χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση ιατρικές συμβουλές, διαγνώσεις ή θεραπείες. Για οποιοδήποτε ζήτημα που αφορά την υγεία σας, συμβουλευθείτε ιατρό. (βλ. όρους χρήσης)

Tip: Ενημερωθείτε σχετικά με την Διακοπή Κύησης