Με τον όρο Εξωμήτριος Κύηση ή έκτοπος κύηση, αναφερόμαστε στις κυήσεις που εμφυτεύονται εκτός της ενδομητρικής κοιλότητας. Περίπου το 1% των φυσιολογικών κυήσεων αφορούν σε εξωμήτριο κύηση. Παρ’ ότι η πλειοψηφία των εξωμητρίων κυήσεων έχουν ως σημείο εντόπισης τις σάλπιγγες ( >95% ), υπάρχουν και άλλα σημεία εντόπισης, όπως οι ωοθήκες και η περιτοναική κοιλότητα ( 1-2% ), ο τράχηλος της μήτρας ( 0,15% ) και η ουλή προηγηθείσας καισαρικής τομής ( 1 στις 1800 ). Η ετερότοπος κύηση ( η συνύπαρξη δηλαδή φυσιολογικής ενδομητρίου κυήσεως με εξωμήτριο ) είναι σπανιότατη σε φυσιολογική σύλληψη ( 1 στις 30.000 κυήσεις ).
Με τη χρήση των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής το ποσοστό των εξωμητρίων κυήσεων αυξάνεται αισθητά, σε 2-3%, ενώ συνηθέστερες είναι και οι εντοπίσεις εκτός των σαλπίγγων. Η ετερότοπη κύηση μετά από χρήση τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής συναντάται εώς και στο 1%.
Εξωμήτριος Κύηση – Αίτια
Συνήθως η εξωμητρίος κυήση προκύπτει από κάποια διαταραχή της αρχιτεκτονικής ή της λειτουργικότητας των σαλπίγγων. Η συνηθέστερη αιτία είναι η σαλπιγγίτιδα και η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, με κυριότερους αιτιολογικούς παράγοντες τον γονόκοκκο και τα χλαμύδια. Άλλες αιτίες είναι η ενδομητρίωση, οι συμφύσεις μετά από φλεγμονές ( π.χ. οξεία σκωληκοειδίτιδα ) ή χειρουργεία στην περιοχή της πυέλου. Άλλοι αιτιολογικοί παράγοντες είναι τα χειρουργεία των σαλπίγγων. Εάν σπανιότατα προκύψει κύηση μετά από απολίνωση σαλπίγγων ( η πιθανότητα είναι απειροελάχιστη ), η πιθανότητα η κύηση αυτή να είναι εξωμήτριος ανέρχεται στο 30%. Σε γυναίκα που έχει στο ιστορικό της μία εξωμήτριο κύηση, η πιθανότητα η επόμενη κύηση να είναι εξωμήτριος, ανέρχεται στο 30%.
Επίσης η προγεστερόνη, προκαλεί μείωση του περισταλτισμού των σαλπίγγων, αυξάνοντας την πιθανότητα εξωμητρίου κυήσεως. Όταν προκύψει κύηση από αποτυχία αντισυλληπτικών μεθόδων που χρησιμοποιούν προγεστερόνη ( αντισυλληπτικά δισκία, MIRENA κ.α. ), υπάρχει αυξημένη πιθανότητα η κύηση αυτή να είναι εξωμήτριος.
Τα αυξημένα επίπεδα προγεστερόνης που σχετίζονται με τις τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής , εξηγούν και την εντυπωσιακή αύξηση του ποσοστού εξωμητρίου κυήσεως με τη χρήση των συγκεκριμένων τεχνικών.
Η τροφοβλάστη της αρχόμενης εξωμητρίου κυήσεως διεισδύει στο τοίχωμα και στα αγγεία των σαλπίγγων μέσω της στιβάδας του βλεννογόνου. Καθώς το έμβρυο αναπτύσσεται, το αίμα από τα διαβρωμένα αγγεία προκαλεί διαχωρισμό των τοιχωμάτων της σάλπιγγας. Μέρος του αίματος μπορεί να καταλήξει εντός της ενδομητρικής κοιλότητας προκαλώντας σταγονοειδή κολπική αιμόρροια, ή εντός της περιτοναικής κοιλότητας προκαλώντας συγκέντρωση αίματος και πηγμάτων στο περιτόναιο. Η διάταση της σάλπιγγας προκαλεί πόνο και ευαισθησία στη γυναικολογική εξέταση κατά την μετακίνηση του τραχήλου.
Η τελική έκβαση μπορεί να είναι μία από τις ακόλουθες:
- Ρήξη του τοιχώματος της σάλπιγγας και ενδοπεριτοναϊκή αιμορραγία.
- Παλινδρόμηση της κύησης λόγω περιορισμού της αιματικής ροής και απορρόφηση των προϊόντων της.
- Σαλπιγγική ( ωαγωγική ) έκτρωση στην περιτοναϊκή κοιλότητα, όπου μπορεί σπανιότατα να οδηγήσει σε κοιλιακή κύηση.
Η κλασσική τριάδα των συμπτωμάτων της εξωμητρίου κυήσεως είναι :
- Δευτεροπαθής αμηνόρροια ( καθυστέρηση της περιόδου σε γυναίκα που προηγουμένως έβλεπε περίοδο )
- Κολπική αιμόρροια ( συνήθως σταγονοειδής κολπική αιμόρροια καφεοειδούς χροιάς )
- Πυελικός πόνος.
Η κλινική εικόνα ποικίλλει. Μπορεί η γυναίκα να προσέλθει είτε με εικόνα οξείας περιτονίτιδας, αιμοπεριτόναιο και υποβολαιμικό shock ( υποογκαιμική καταπληξία ) από ραγείσα εξωμήτριο κύηση, είτε με ήπια συμπτωματολογία που καθιστά την εξωμήτριο κύηση πιθανή διάγνωση και χρήζει διερεύνησης.
Η ραγείσα εξωμήτριος κύηση, προκαλεί αιμοπεριτόναιο και περιτοναϊκό ερεθισμό, μπορεί να οδηγήσει σε υποογκαιμική καταπληξία, με αιμοδυναμική αστάθεια. Συνιστά επείγουσα χειρουργική κατάσταση κι ενώ η αντιμετώπιση της εξωμητρίου κυήσεως είναι ως επί το πλείστον λαπαροσκοπική, σε περιπτώσεις αιμοδυναμικής αστάθειας ενδείκνυται το ανοικτό χειρουργείο.
Διαγνωστικά Εργαλεία
Τα βασικότερα διαγνωστικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεση μας για την διερεύνηση της πιθανής εξωμητρίου κυήσεως είναι οι διαδοχικές μετρήσεις της β- HCG ( β χοριακής γοναδοτροπίνης ), και η τακτική υπερηχογραφική παρακολούθηση.
Επί υποψίας εξωμητρίου κυήσεως μετράμε την τιμή της β- HCG δύο φορές σε διάστημα 48 ωρών. Μία άνοδος της τιμής της χοριακής κατά περίπου 66%, είναι καθησυχαστική, καθ’ ότι συνήθως σχετίζεται με ενδομήτριο κύηση. Εφόσον η τιμή της χοριακής ξεπερνά τις 1.500 μονάδες ( discriminatory zone : 1500 – 2000 ), μπορούμε με τον διακολπικό υπέρηχο να δούμε ενδομητρίως τον σάκο κύησης. Εάν αυτό δεν συμβεί έως και στις 2000 μονάδες πιθανολογούμε εξωμήτριο κύηση. Συνδυάζοντας λοιπόν την μέτρηση των τιμών της χοριακής και τον διακολπικό υπέρηχο, μπορούμε να διαγνώσουμε την πλειοψηφία των εξωμητρίων κυήσεων που χρήζουν παρέμβασης.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι φαρμακευτική με χρήση μεθοτρεξάτης σε επιλεγμένες περιπτώσεις, ή χειρουργική ( λαπαροσκοπική σαλπιγγεκτομή ). Η σάλπιγγα που φέρει την εξωμήτριο δεν είναι πλέον λειτουργική.
Μετά τη χρήση μεθοτρεξάτης πρέπει να δοθεί αντισύλληψη για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών καθ’ ότι η ουσία είναι τερατογόνος.
Οι Rhesus αρνητικές ασθενείς πρέπει να λάβουν άντι -D- ανοσοσφαιρίνη.
Ωοθηκική έκτοπος κύηση
Η ωοθηκική έκτοπος κύηση αντιμετωπίζεται χειρουργικά με εξαίρεση του σάκου και διατήρηση όσο το δυνατόν περισσότερου ωοθηκικού ιστού. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό λόγω εκτεταμένης αιμορραγίας γίνεται αναγκαστικά ωοθηκεκτόμη.
Τραχηλική κύηση
Η αντιμετώπιση της τραχηλικής κύησης συνιστά χειρουργική πρόκληση. Έχουν δοκιμαστεί η χρήση μεθοτρεξάτης, ο εμβολισμός των μητριαίων αρτηριών και η αναρρόφηση με βελόνη ωοληψίας. Σε προχωρημένες έκτοπες κυήσεις στον τράχηλο, όπου έχουν αποτύχει οι παραπάνω μέθοδοι και δεν μπορεί να ελεγχθεί η αιμορραγία, η υστερεκτομή είναι αναγκαία.
Κοιλιακή κύηση
Η κοιλιακή κύηση μετά από ωαγωγική έκτρωση είναι σπανιότατη. Όταν συμβεί μπορεί να προχωρήσει έως το τέλος. Η εμφύτευση του πλακούντα σε ζωτικά όργανα εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας, καθιστά την αφαίρεση του ιδιαιτέρως δύσκολη. Εάν η κύηση είναι στο δεύτερο η τρίτο τρίμηνο συνήθως ο πλακούντας αφήνεται ανέγγιχτος και η ασθενής λαμβάνει μετεγχειρητικά μεθοτρεξάτη.
Η έκτοπη κύηση στην ουλή παλαιάς καισαρικής τομής είναι δυσδιάγνωστη και μπορεί να χρειαστεί μαγνητική με χρήση σκιαγραφικού. Οι θεραπευτικές επιλογές είναι ο εμβολισμός των μητριαίων αρτηριών, η απόξεση και εάν τα παραπάνω αποτύχουν χειρουργική εξαίρεση της εξωμητρίου.
Τα άρθρα του ιστοτόπου μας είναι καθαρά ενημερωτικού χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση ιατρικές συμβουλές, διαγνώσεις ή θεραπείες. Για οποιοδήποτε ζήτημα που αφορά την υγεία σας, συμβουλευθείτε ιατρό. ( βλ. όρους χρήσης )
Tip: Ενημερωθείτε σχετικά με την Κολποσκόπηση
