Η σεξουαλικότητα και η έκφρασή της συνιστούν σημαντικές πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η σημασία τους για την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής δυστυχώς τείνει να υποεκτιμάται. Τα προβλήματα στην σεξουαλική ζωή εξακολουθούν να αποτελούν ταμπού για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού με αποτέλεσμα να μην επισημαίνονται στους ιατρούς και ακόμη και προβλήματα των οποίων η επίλυση είναι εφικτή να χρονίζουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δυσπαρευνία ( πόνος κατά την επαφή ) στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Πολλές γυναίκες που αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν το αναφέρουν στον γυναικολόγο τους με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να ζουν με αυτό, ενώ υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία.
Οι φάσεις του κύκλου της σεξουαλικής απόκρισης είναι παρεμφερείς μεταξύ γυναικών και ανδρών, με κάποιες σημαντικές διαφορές. Οι περισσότερες γυναίκες πρέπει να νοιώσουν ασφάλεια και συναισθηματική κάλυψη σε μία σχέση, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει η διέγερση πριν την διείσδυση προκειμένου να επιτευχθεί ικανοποιητική σεξουαλική εμπειρία. Στους άνδρες παρατηρείται μετά τον οργασμό μία ανερέθιστη περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας δεν μπορούν να εκσπερματίσουν εκ νέου. Η χρονική διάρκεια της ανερέθιστης περιόδου ποικίλει από άνδρα σε άνδρα και αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Παραδείγματος χάρη σε έναν έφηβο μπορεί να διαρκεί 15 λεπτά ενώ σε έναν άνδρα 70 ετών είκοσι ώρες.
Οι φάσεις του κύκλου της σεξουαλικής απόκρισης στις γυναίκες είναι οι ακόλουθες :
- Φάση της διέγερσης
- Πλατώ
- Οργασμός
- Λύση
Στον άνδρα προστίθεται η ανερέθιστη περίοδος.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η ασθενής να νοιώθει άνετα με τον γυναικολόγο που την παρακολουθεί. Προκειμένου να μπορεί να εκφραστεί όσον αφορά τις σεξουαλικές της προτιμήσεις και τυχόν δυσλειτουργίες στην σεξουαλική της ζωή. Δεν είναι σπάνιο σεξουαλικά προβλήματα να υποκρύπτουν ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης ή ενδοοικογενειακή βία. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η σεξουαλική υγεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχικής και σωματικής υγείας καθώς και της γυναικολογίας, διότι σεξουαλικά προβλήματα όπως η δυσπαρευνία μπορούν να σχετίζονται με υποκείμενη παθολογία.
Η λήψη του ιστορικού πρέπει να περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με τη σεξουαλικότητα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η ασθενής να μην εισπράττει το αίσθημα ότι επικρίνεται για τον τρόπο έκφρασης της σεξουαλικότητας της.
Η γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί να αφορά σε:
- Διαταραχές της επιθυμίας: α) Μείωση της επιθυμίας β) Αποστροφή στο σεξ
- Διαταραχή της διέγερσης
- Διαταραχή του οργασμού
- Πόνος κατά την επαφή: α) Δυσπαρευνία β) Κολεόσπασμος
Η σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί να είναι πρωτοπαθής ( υπήρχε από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής ), δευτεροπαθής ( εμφανίστηκε κάποια στιγμή στην σεξουαλική ζωή της ασθενούς ενώ πριν δεν υπήρχε ), ή περιστασιακή ( εμφανίζεται κατά συνθήκες ).
Όταν μία ασθενής αναφέρει μειωμένη επιθυμία, είναι σημαντικό να διευκρινίζεται ποιες είναι οι προτιμήσεις της ιδίας και του συντρόφου της. Μία γυναίκα η οποία επιθυμεί να έρχεται σε επαφή δύο φορές την εβδομάδα είναι φυσιολογική. Αλλά μπορεί να νοιώθει ότι δυσλειτουργεί σε μία σχέση στην οποία ο σύντροφος επιθυμεί επαφή καθημερινά.
Σεξουαλική Δυσλειτουργία – Πρωτοπαθείς Διαταραχές
Γενικά οι πρωτοπαθείς διαταραχές είναι συνήθως ψυχογενούς αιτιολογίας και έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ενώ οι δευτεροπαθείς συχνά σχετίζονται με την έναρξη κάποιας παθολογίας, την έναρξη φαρμακευτικής αγωγής, την εμμηνόπαυση ή κάποιο διακριτό γεγονός. Ψυχολογικές αιτίες όπως το άγχος και η κατάθλιψη, οργανικές αιτίες όπως η ατροφία του κόλπου, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αθηροσκλήρυνση και οι λοιμώξεις των γεννητικών οργάνων και η χρήση φαρμάκων ή ουσιών ( π.χ. αντιυπερτασικά, ναρκωτικά, διεγερτικά, αντικαταθλιπτικά, υπναγωγά, διουρητικά και παραισθησιογόνα ), μπορούν να προκαλέσουν δευτεροπαθή σεξουαλική δυσλειτουργία.
Σεξουαλική Επιθυμία
Όσον αφορά τη σεξουαλική επιθυμία, προκύπτει από συνδυασμό βιολογικών και ψυχολογικών παραγόντων. Συμπεριλαμβανομένων των συναισθημάτων για τον σύντροφο. Η αποστροφή στο σεξ συνήθως προκύπτει από κάποιο τραυματικό γεγονός ( π.χ. απόπειρα βιασμού ή βιασμός ). Η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας σε σταθερές σχέσεις μπορεί να σχετίζεται με έλλειψη ιδιωτικότητας, στρες, ή με το γεγονός ότι η σεξουαλική δραστηριότητα έχει καταστεί προβλέψιμη κι έχει ενσωματωθεί στην ρουτίνα του ζευγαριού. Επίσης γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή ή μαστεκτομή μπορεί να παρουσιάσουν διαταραχές της επιθυμίας. Λύση στα ανωτέρω προβλήματα είναι συνήθως οι αλλαγές στη ρουτίνα του ζευγαριού και σε πιο δύσκολες περιπτώσεις η συμπεριφορική- γνωσιακή ψυχοθεραπεία.
Όσον αφορά τις διαταραχές της διέγερσης, η συχνότερη είναι η ξηρότητα του κόλπου κατά την εμμηνόπαυση, λόγω ατροφίας. Η χρήση λιπαντικών η κρέμας οιστρογόνων συνήθως επιλύουν το πρόβλημα.
Προβλήματα επίτευξης οργασμού είναι ιδιαιτέρως συνηθισμένα. Πολλές γυναίκες έρχονται σε οργασμό με ερεθισμό της κλειτορίδας και όχι με την κολπική διείσδυση αυτή καθ’ εαυτή. Η λύση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η προσπάθεια ερεθισμού της κλειτορίδας πριν, μετά η κατά τη διάρκεια της διείσδυσης ώστε να επιτευχθεί ο οργασμός. Σε γυναίκες που το πρόβλημα προέκυψε ενώ δεν προϋπήρχε, πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν οργανική ή φαρμακευτική αιτιολογία. Όταν η γυναίκα είναι ανοργασμική από την έναρξη της σεξουαλικής της ζωής, συνήθως δεν είχε ποτέ επαρκή διέγερση από τον σύντροφο ή τον εαυτό της. Και πρέπει να ενθαρρύνεται να δοκιμάσει αρχικά την αυτοϊκανοποίηση και να προσαρμόσει στην πορεία την σεξουαλική επαφή με τον σύντροφο αναλόγως.
Πόνος κατά την επαφή
Ο πόνος κατά την επαφή μπορεί να σχετίζεται με παθολογικές καταστάσεις που χρήζουν θεραπείας, όπως η ενδομητρίωση, η πυελική φλεγμονή και οι συμφύσεις. Επίσης η κολπική ατροφία που σχετίζεται με την εμμηνόπαυση προκαλεί πόνο και θεραπεύεται με τοπική χρήση οιστρογόνων. Ο κολεόσπασμος αποτελεί ακούσια σύσπαση του κόλπου και των μυών του περινέου κατά την προσπάθεια διείσδυσης. Καθιστά την επαφή αδύνατη ενώ μπορεί και η κολπική εξέταση να είναι από δυσχερής έως αδύνατη. Πιθανόν να σχετίζεται με σεξουαλική κακοποίηση στο παρελθόν. Ο καθησυχασμός της γυναίκας σε συνδυασμό με εκπαίδευση με εισαγωγή από την ίδια στον κόλπο προοδευτικά αυξανόμενου μεγέθους διαστολέων, συνήθως λύνει το πρόβλημα σε διάστημα από 3 έως 6 μήνες.
Φαρμακευτικές λύσεις όπως η σιλδεναφίλη ( Viagra ) και η τεστοστερόνη μελετώνται για την επίλυση προβλημάτων γυναικείας σεξουαλικής δυσλειτουργίας, χωρίς να έχουν πάρει ακόμα έγκριση.
Tip: Ενημερωθείτε σχετικά με Ατνισύλληψη
Τα άρθρα του ιστοτόπου μας είναι καθαρά ενημερωτικού χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση ιατρικές συμβουλές, διαγνώσεις ή θεραπείες. Για οποιοδήποτε ζήτημα που αφορά την υγεία σας, συμβουλευθείτε ιατρό. ( βλ. όρους χρήσης )
